Vorig jaar hebben Sabine en ik tijdens een workshop kennis gemaakt met het wolverven met Indigo. Het leek wel hekserij, zo gaaf!

Dit leidde tot de blauwe strengen uit de kopfoto van dit artikel.

1-2-3-methode

Een tijd geleden las ik over de 1-2-3-methode, waarbij je wat vriendelijker producten gebruikt tijdens het verven. En het indigo-mengsel opnieuw bruikbaar is. En je het ook op kleine schaal kunt doen. Dat vond ik heel intrigerend.

Van de week kwam het postpakketje aan: 50 gram indigo, 100 gram gebluste kalk, 150 gram fructose (verhouding 1-2-3, vandaar de naam van deze methode). Ik had al het een en ander aan informatie opgezocht:

• Pdf “Organica Vat Data” (de link werkt helaas niet meer, wellicht meer info op https://naturaldyes.ca/organic-vat).
• Pdf “Indigorecept” van Textielfabrique. Deze zet de informatie uit de vorige Pdf nog even handig op een rij, maar dan alleen voor fructose.
• De Finse Leena van Riihivilla heeft ook met het fructose-indigo-recept gespeeld. Al zoveel wijsheden op haar site gevonden, wat geweldige bron van informatie: http://riihivilla.blogspot.nl/2012/07/indigo-fructose-vat-indigo.html
• http://www.jennydean.co.uk/index.php/1-2-3-indigo-fructoselime-vat/
• http://botanicalcolors.com/2013/02/09/make-an-easy-organic-indigo-vat/
• https://blog.ellistextiles.com/2015/05/27/maintaining-and-troubleshooting-an-organic-indigo-vat/

Aan de slag

Met het pakketje in huis ging ik voorzichtig maar snel aan de slag:

• Verhoudingen uiteindelijk 10 gram Indigo, 20 gram gebluste kalk, 30 gram fructose (fruit e.d. nog bepalen welk gewicht). Bij 10 gram indigo, zo’n 2 liter water (bron: Riihivilla).
• Ik heb ook nog het restant van het kleurstofwater van de laatste solar dyeing-potten gebruikt, plus de stukjes meekrap daaruit.
  Meekrap en Henna schijnen erg goed effect te hebben op de diepblauwe kleur van de Indigo – niet als kleurstof, wel omdat ze het reductieproces helpen.
• Ik liet de pan met water, fruitsuiker en de andere toevoegingen op het vuur om alvast te laten verhitten. Dit heb ik vervolgens overgegoten in een glazen weckpot, die het mogelijk maakt om het allemaal zo zuurstofvrij mogelijk te maken. Bij elkaar ongeveer 1 liter vloeistof.
• De indigo in een pot met knikkers gedaan, heet water toegevoegd en schudden maar! Dit om de indigo zo goed mogelijk te laten oplossen (waarmee het nog niet geschikt is voor verven).
• De indigo aan het mengsel in de pot toegevoegd, de knikkerpot nog een keer met heet water (deels) gevuld, nog een keer schudden en het indigo-water aan het mengsel toevoegen.
• De gebluste kalk afgemeten en toegevoegd. Deze keer maak ik een “starter solution”, met de helft van de gebluste kalk: 10 gram ipv 20 gram.
• Het mengsel au-bain-marie opgewarmd tot 70-80 graden.
• Pan en al heb ik buiten gezet, de weckpot afgesloten nu de hoogste temperatuur bereikt was. Later in de middag heb ik de weckpot in de vensterbank gezet, in de zon, om het prutje nog langer warm te houden. Die warmte is bevorderlijk voor het reductieproces. Nu 24 uur laten staan.
• ’s Avonds heb ik de wol alvast in water gezet voor de volgende dag.

De volgende dag

• De wol voorgebeitst met aluin en wijnsteenzuur. Daarna de strengen (2x 50 gram lontwol naturel, 1x 50 gram lontwol met Guldenroede geverfd) in het voorbeitswater overgegoten in een ander vat.
• De 10 gram gebluste kalk afgemeten, vervolgens de pH van het Indigomengsel gemeten. Deze was vrij hoog, dus maar de helft van de kalk toegevoegd. De gebluste kalk in heet water opgelost en voor de helft toegevoegd aan het mengsel. Voor wol is de gewenste pH 9-9,5 (voor katoen mag de pH rond 11 zijn).
• Omdat het mengsel nu te basisch was (rond 11), fructose toegevoegd.
• De pot aangevuld tot zo’n 2,5 liter, het minimum waarmee ik 1 streng van 50 gram in de 3-literpot kwijt kon.
• De pot weer verhit tot 80 graden in de pan met water (au-bain-marie dus).
• Vervolgens laten afkoelen tot zo’n 65 graden (het moet eigenlijk 50-60 graden zijn, na het toevoegen van de wol mag de temperatuur nog onder de 50 graden zakken).
• Het bad is klaar voor gebruik als er een koperachtige schijn op zit. Het mengsel mag best redelijk lichtgeel zijn. Mijn mengsel is bovenin wel gelig, maar nog best donker.

Nu is het mengsel in mijn ogen klaar.

Eerste bad

• Ik neem 50 gram ‘verse’ wol, waarop ik hopelijk het beste het blauw zie.
• De wol gaat in een netje in het mengsel, het netje hand ik over de rand. Na zo’n 10 minuten bedenk ik pas dat ik de pot beter dicht kan doen, zodat er zo weinig mogelijk zuurstof bij het mengsel komt. Bovendien blijft de pot dan langer warm.
• De dooptijd is 35 minuten. Startwarmte 70 graden, eindwarmte 53 graden.
• Als de timer afgaat, draag ik de pot met pan en al naar buiten om de wol eruit te halen. De wol knijp ik zoveel mogelijk in/boven de pot uit (wil niet onnodig kleurstof verliezen!).
• Ik hang de wol op de lijn, zodat er goed zuurstof bij kan.

• Euh, de wol komt geel uit de pot, en blijft geel. Zo’n 5 minuten later is er hier en daar iets heel vaag blauws te zien, maar dan moet je goed kijken. Na alle kans te hebben gegeven aan het zuurstof voor de blauw-reactie, stop ik de streng in lauw water. Het spoelwater is ook gelig.
• De pH in het resterend mengsel is neutraal of nog minder! Ik heb er direct het restant gebluste kalk van die ochtend aan toegevoegd en het mengsel weer op 80 graden in de pan met water.
• De rest van de lontwol heb ik flink uitgespoeld. Nu pas bedenk ik dat wijnsteen”zuur” best zuur kan zijn, en aluin blijkt na opzoeken op internet ook zuur. Daardoor is het mengsel natuurlijk zo omlaag gedoken in pH.
• De “geverfde” streng heb ik na uitspoelen bij de andere lontwol gedaan. Hij is bruingeel geworden, bijna net zo geel als de guldenroede, maar een andere tint.
• En nu weer wachten tot de pot afgekoeld is naar 60 graden na het opstoken naar 80 graden.

Tweede bad

• In het 2e bad doe ik de eerste streng nog een keer, weer in het netje (anders komt de wol in de drab onderin de pot).
• Direct na het erin doen, doe ik de weck-deksel echt dicht.
• De weckpot gaat weer in de nog warme waterpan om de temperatuur langer vast te houden.
• Ik laat de streng zeker een uur in het Indigo-mengsel hangen.
• Het resultaat? Yes! Blauw!
  Nou ja groen, omdat de streng zo geel uit het eerste bad kwam.
• Ik laat de streng goed zuurstof trekken en spoel hem daarna goed uit. Dan laat ik hem een hele tijd in een badje met azijn erbij staan (tip Riihivilla) en laat hem vervolgens buiten lekker uitdruipen.

Omdat er maar moeizaam een “bloem” (vlies) kwam op het oppervlak na het eerste bad besluit ik indigo toe te voegen aan het mengsel. Voor handschoenen had ik “geen tijd”. Gelukkig werkt zeep heel sterk in op indigo. De pot laat ik in de vensterbank nog wat zonnestralen en warmte opnemen. Hopelijk kan ik er morgen (of in ieder geval snel) echt blauw uit trekken op een “vers” lontwolletje.

Leerpunten van vandaag

• In ieder geval dat de voorbeits er goed uitgespoeld moet worden voor Indigo.
• Of misschien niet voorbeitsen. Of met een zachte zeep. Even kijken waar ik die tip tegenkwam en bekijken wat dan precies…

Alle foto’s in groot formaat op onze fotosite